Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. przystąpiono do usunięcia szkód materialnych spowodowanych wojną oraz uzupełnienia składu grona nauczycielskiego. Po uruchomieniu zajęć szkolnych unowocześniono metody nauczania i wychowania.  Początkowo utworzono pracownie fizyczne, chemiczne i przyrodnicze. Powstałe w 1925 r. „Koło  Przyjaciół  Młodzieży  Marii Gajl w Radomiu” wydzierżawiło w 1926 r. dwie działki leśne w Garbatce.

W zbudowanej tam willi „Radosna” corocznie mieszkało podczas wakacji kilkadziesiąt niezamożnych uczennic. W 1931 r. szkoła obchodziła 25-letni Jubileusz swego istnienia. Dokonano wówczas przekazania młodzieży sztandaru szkoły ufundowanego przez Komitet Rodzicielski i absolwentki. W 1932 r. Maria Gajl założyła Szkołę Powszechną.

Obie szkoły (gimnazjum i szkoła powszechna) posiadały nazwę „Zakłady Naukowe Żeńskie Marii Gajl w Radomiu”. Dzięki inż. Józefowi Gajlowi dokonano w latach 1933 - 1936 rozbudowy  budynku  ( m.in. nadbudowano II piętro, dobudowano nowe skrzydło z kilkoma salami lekcyjnymi i salą gimnastyczną). W nowym hallu w 1934 r. odbyła się uroczystość związana z wmurowaniem tablicy pamiątkowej poświęconej czterem absolwentkom szkoły, które w latach 1916 - 1920 straciły życie, pracując jako sanitariuszki (Teresa Grodzińska, Maria Cyrańska, Zofia Tokarska, Eugenia Tochterman). Dzięki polepszeniu warunków lokalowych i pomocy finansowej Józefa Gajla szkoła mogła się dalej rozwijać (urządzono pracownie przedmiotowe, powiększono księgozbiór biblioteczny, oddano do użytku salę gimnastyczną). W szkole działały organizacje uczniowskie i koła przedmiotowe. Helena Cibor prowadziła chór szkolny. Zgodnie z reformą szkolną 8-klasowe gimnazjum przekształcono od 1934 r. w 4-letnie gimnazjum ogólnokształcące i 2-letnie liceum typu humanistycznego i matematyczno-fizycznego. W 1936 r. Maria Gajl obchodziła 55-lecie swojej pracy pedagogicznej. Za osiągnięcia w pracy pedagogicznej, oświatowej i społecznej została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Od 1936 r. dyrektorką gimnazjum była Helena Nurczyńska, a w 1939 r. kierownictwo Gimnazjum i Liceum objęła Jadwiga Cyrańska. W okresie II Rzeczypospolitej szkołę ukończyło 354 uczennic.

mgr Anna Prokop

 

Pod wpływem rozwoju wydarzeń rewolucyjnych w Królestwie Polskim władze carskie zezwoliły w październiku 1905 r. na zakładanie szkół prywatnych z polskim językiem wykładowym (historia i geografia Rosji miały być nadal wykładane po rosyjsku). Natychmiast po carskim ukazie tolerancyjnym siostry Maria i Aleksandra Gajl podjęły pionierską działalność na rzecz polskiego szkolnictwa.

W dniu 1 marca 1906 r. otworzyły w Radomiu 3-klasową prywatną szkołę żeńską z programem 3-letniego gimnazjum, przekształconą w połowie 1906 r. na 7-klasową szkołę z programem gimnazjum. W 1908 r. szkoła przeniesiona została z wynajmowanego lokalu mieszczącego się przy ul. Michałowskiej 11 (ob. ul. Sienkiewicza 11) do kamienic znajdujących się na rogu ulic Michałowskiej i Szerokiej (ob. ul. Sienkiewicza 2 i ul. Piłsudskiego 8). Założenie i rozbudowa szkoły były możliwe dzięki wydatnej pomocy finansowej inż. Stanisława Gajla, brata Marii i Aleksandry.

 Od 1912 r. siedzibą szkoły był budynek znajdujący się przy ul. Długiej 19 (ob. ul. Traugutta 44). W ogrodzie urządzono dwa boiska do gier i zabaw ruchowych. Przy szkole utworzono w 1913 r. Towarzystwo Wpisów Szkolnych w celu niesienia pomocy uczennicom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. Pierwsza grupa maturzystek w liczbie 14 opuściła szkołę w 1909 r. W latach 1906 - 1914 maturę zdało 135 uczennic. W tym czasie szkoła stała się znaną i cenioną na terenie miasta placówką oświatową, kształcącą młodzież w duchu polskości. Oprócz prowadzonych w języku rosyjskim lekcji historii i geografii, odbywały się też wykłady tych przedmiotów w języku polskim, a szczególnie historii Polski, której nauczanie było w ogóle zakazane. Największym szacunkiem i sympatią cieszyły się, oprócz przełożonej Marii Gajl, następujące nauczycielki: Aleksandra Gajl (j. polski), Zofia Węgleńska (historia) i Eugenia Leśniewska (literatura powszechna).

Wybuch I wojny światowej zahamował dalszy rozwój szkoły. 20 lipca 1915 r. Austriacy zajęli Radom. Wznowienie zajęć szkolnych pod okupacją austriacką było zasługą Komisji Szkolnej Ziemi Radomskiej (Maria Gajl była jednym z Jej członków) powstałej w 1915 r., a uznanej przez władze okupacyjne w 1916 r. Część uczennic wstąpiła do harcerstwa, zwanego Skautingiem. Drużynową została Stanisława Gajewska, jej następczynią - Maria Cyrańska. W wyniku reformy w szkole Marii Gajl uruchomiono w roku szkolnym 1917/18 klasę ósmą (przekształcono w ten sposób 7-klasową szkołę na 8-klasowe gimnazjum realne typu matematyczno-przyrodniczego).

Pomimo  trudności  związanych  z funkcjonowaniem  szkoły w warunkach wojennych w latach 1914 - 1918 szkołę ukończyło 69 uczennic.

mgr Anna Prokop