„[…] Niby kropla krwi;
Któż wie, z jakiej to przyczyny,
Od maliny lub kaliny [...]
Jak dziś kwitnie maj,
Tak nad róże, nad bławatki
Dwie nas kwitło w domu matki […]
O moja wiosno!
Ach! lecz siostry nóż
Skosił różę róż […]”

Wiersz Aleksandra Chodźka ,,Maliny” nawiązuje do dramatu romantycznego Juliusza Słowackiego pt. ,,Balladyna”. Utwór ten opowiada o losach tytułowej bohaterki i jej siostry Aliny, które rywalizowały ze sobą o rękę księcia w konkursie na zbieranie malin. Balladyna zabija siostrę, aby wygrać, w konsekwencji czego popełnia następne zbrodnie. Słowacki uważał ten dramat za swój życiowy sukces literacki. W liście do matki mówił o nim ,,Ta tragedia jest najlepszą - zwłaszcza że otworzyła mi nową drogę, nowy kraj poetycki. Tragedia podobna do starej ballady, przeciwna zupełnie prawdzie historycznej, czasem przeciwna podobieństwu do prawdy. Ludzie jednak starałem się, aby byli prawdziwymi i aby w sercu mieli nasze serca.”

Pasjonaci literatury uwielbiają stare książki. Ten wyjątkowy zapach i niesamowitą historię, którą może opowiedzieć każda pożółkła kartka. W naszej szkolnej bibliotece możemy znaleźć wiele takich ,,perełek”. Jedną z wiekowych książek w księgozbiorze jest właśnie ,,Balladyna. Tragedja w pięciu aktach” Juliusza Słowackiego. Jest ona podzielona na dwie części w postaci oddzielnych książek: część I stanowi tekst dramatu, zaś część II - ,,Objaśnienia i Przypisy”.

Wydawcą dzieła jest Instytut Wydawniczy ,,Bibljoteka Polska”. Został on założony w 1920 roku przez Władysława Kościelskiego. Przekształcono go później w Zakłady Graficzne. Drukarnia znajdowała się w Bydgoszczy. Wydawnictwo zainicjowało publikowanie całych serii i cykli wydawniczych, wydawano również pisma takie, jak: ,,Przegląd Warszawski”. Egzemplarz zachowany w bibliotece szkolnej III Liceum Ogólnokształcącego im. płk. Dionizego Czachowskiego w Radomiu posiada pieczątkę ,,Zakłady Naukowe Żeńskie Marji Gajl, Gimnazjum i Szkoła Powszechna”. Ponadto, widoczna jest również pieczęć ,,8-io kl. Gimn. Real. Żeńsk./ M. GAJL w Radomiu”. Ośmioklasowe gimnazjum realne typu matematyczno – przyrodniczego powstało z przekształcenia dotychczasowej szkoły siedmioklasowej w roku szkolnym 1917/1918.

Część I- tekst – jest wzbogacona o zdjęcie pomnika Juliusza Słowackiego wykonanego przez Wacława Szymanowskiego. Ten warszawski rzeźbiarz i malarz prezentował styl secesyjny o przejawach symbolizmu, był współwydawcą ,,Kuriera Warszawskiego”.

Dramat Juliusza Słowackiego opracował Leon Płoszewski – historyk literatury polskiej oraz profesor Instytutu Badawczego Leśnictwa. Opracowywał on również dzieła Mickiewicza i Wyspiańskiego. Część II- ,,Objaśnienia i Przypisy” – zawiera sceny z inscenizacji dramatu, obrazy i rysunki. Jednym z nich jest ,,Zabójstwo Aliny”, którego autorem jest Michał Elwiro Andriolli, rysownik i ilustrator polski z XIX wieku. Tworzył on również ilustracje do czasopism i książek Mickiewicza, między innymi do epopei narodowej zatytułowanej ,,Pan Tadeusz”. Rysunki Andriollego cechuje bogactwo fantazji i duża biegłość techniczna, typowa dla romantyzmu.

Wyjątkowy wyraz nadają książce także szkice Ferdynanda Ruszczyca, znanego malarza i rysownika. Był on profesorem Akademii Sztuk Pięknych. Współpracował z teatrami jako projektant i dekorator, między innymi podczas inscenizacji ,,Balladyny”. W opracowaniu utworu Słowackiego możemy zobaczyć także szkice tytułowej bohaterki dramatu w różnych strojach jego projektu. Opracowanie pozwala nam także zapoznać się ze scenami z inscenizacji dramatu - między innymi ze zdjęciem Stanisławy Wysockiej odgrywającej rolę Balladyny w Teatrze Krakowskim w 1911 roku oraz ze zdjęciem ukazującym scenę dramatu przedstawionego w Teatrze Polskim w Warszawie w 1914 roku.

Omawiane książki Juliusza Słowackiego posiadają numery inwentarzowe. ,,Balladyna: Tragedja w pięciu aktach. Tekst; cz. I” jest zaopatrzona numerem inwentarzowym 1699, a ,,Balladyna: Tragedja w pięciu aktach. Objaśnienia i Przypisy; cz. II” numerem 1700. Na stan księgozbioru biblioteki szkolnej III Liceum Ogólnokształcącego w Radomiu książki te zostały wprowadzone w latach 60 - tych XX wieku.

Często czytając stare książki, zastanawiamy się, ile one maja lat i jaka jest ich historia. W naszej bibliotece szkolnej możemy zapoznać się z bogatym zbiorem historycznych utworów, a wśród nich z omawianą ,,Balladyną” Juliusza Słowackiego.

Daria Ostrowska, kl. 2C